DUURZAAM in De Ronde Venen
Van het gas af. Reinier Bloemer deed het. “Je moet niet te bang zijn om stappen te nemen”. ~Lees meer op p 7.~
Wethouder Kiki Hagen: “Wij willen in 2040 klimaatneutraal zijn.” ~Lees meer op p 2.~ HUIS-AAN-HUIS IN: MIJDRECHT • WILNIS • VINKEVEEN • WAVERVEEN • DE HOEF • AMSTELHOEK • ABCOUDE • BAAMBRUGGE
2
26 JUNI 2020
In onze gemeente zetten we ons dagelijks in om De Ronde Venen duurzaam te maken. De afgelopen maanden hebben we gekeken welke alternatieven voor aardgas er zijn in onze gemeente. Ook kwamen we tot aanvullende voorwaarden voor windmolens en zonnevelden. We stelden beleid op om kleinschalige zonnevelden op eigen erf of in eigen tuin mogelijk te maken.
Duurzaam De Ronde Venen Wij willen in 2040 klimaatneutraal zijn. Zodat het nu, en in de toekomst, goed leven, wonen en werken is in De Ronde Venen.
Subsidies Bent u huiseigenaar en neemt u isolatieof energiebesparingsmaatregelen in uw woning? Of gaat u uw dak of gevel van groen voorzien (vergroenen)? Dan kunt u daarvoor subsidie krijgen. Subsidie Energiebesparing Eigen Huis Neemt u als huiseigenaar twee of meer isolatiemaatregelen? Dan kunt u van de rijksoverheid gemiddeld 20% subsidie krijgen op de kosten. Laat u deze isolatiemaatregelen uitvoeren en betaalt u deze tussen 1 juni en 31 december 2020? Dan komt u zelfs tijdelijk in aanmerking voor een verhoogd subsidiebedrag tot ongeveer 30% van de kosten.
Het klimaart verandert. Periodes van droogte en hitte wisselen af met enorme regenbuien. Groene daken en gevels zijn hier een slimme oplossing voor. Deze vangen het water op bij extreme regenbuien en bij langdurige droogte werkt het juist als waterbuffering. Daarom stelt de gemeente een subsidie beschikbaar voor het aanleggen van een groen dak of groene gevel. Ook steunen wij duurzame initiatieven en coöperaties. We praten met inwoners, bedrijven, agrariërs en andere betrokkenen. En denken
Wilt u gebruikmaken van deze subsidie? Ga naar www.rvo.nl voor het aanvragen van de subsidie of meer voor meer informatie. Heeft u hulp nodig bij het aanvragen van de subsidie? Meldt u dan aan bij Winst uit je woning via www.winstuitjewoning.nl. Subsidie Kleine besparingsmaatregelen Neemt u als huiseigenaar kleine energiebesparingsmaatregelen in huis? Denk aan bijvoorbeeld het plaatsen van radiatorfolie, tochtstrips, LED-verlichting of het gebruik van een waterbesparende douchekop. Dan kunt u hiervoor een subsidie in de vorm van een voucher van € 70 hiervoor ontvangen. De voucheractie start in september. Om er voor te zorgen dat het nu niet te druk wordt in de bouwmarkten.
samen na over hoe we op de beste manier een klimaatneutrale gemeente kunnen zijn. Naast het opwekken van duurzame energie is besparen op energie nodig. Door spaarzaam om te gaan met energie en door woningen en gebouwen goed te isoleren. We hebben voor huiseigenaren een gezamenlijke inkoopactie voor zonnepanelen en isolatiemaatregelen opgezet. Zodat huiseigenaren in onze gemeente makkelijk energiebesparende maatregelen voor hun woning kunnen nemen. We zijn op weg naar een klimaatneutrale gemeente. En dit doen we graag samen met u. De komende maanden onderzoeken we de locaties voor zonnevelden of windmolens. Denkt u mee? kiki hagen wethouder duurzaamheid de ronde venen
In september ontvangt u per post een voucher die u kunt inwisselen bij uw lokale bouwmarkt. Subsidie Groene daken en groene gevels Een koele woning tijdens een hete, droge zomer? Of juist tijdens koude winters de warmte zoveel mogelijk binnenshuis houden? Een prettige omgeving voor insecten, vlinders en vogels creëren? Daarvoor biedt een groen dak of groene gevel de oplossing. Wie in De Ronde Venen investeert in een groen dak of groene gevel, kan daarvoor subsidie aanvragen bij de gemeente. Met de subsidie wordt het nog aantrekkelijker om uw woning of bedrijfspand te verduurzamen. De subsidie bedraagt maximaal € 750. Lees de aanvullende voorwaarden voor de subsidie op www.derondevenen.nl/groenedaken
DUURZAAMHEIDSKRANT
Gezamenlijke inkoopactie zonnepanelen en isolatiemaatregelen
Bent u huiseigenaar en wilt u uw woning isoleren of zonnepanelen op uw dak leggen? Ook dit jaar kunt u weer meedoen met de gezamenlijke inkoopactie voor zonnepanelen en isolatiemaatregelen. Door met een grote groep huiseigenaren in te kopen, zijn de voorwaarden goed en de prijzen scherp. De inkoopactie geldt onder andere voor: vloerisolatie, spouwmuurisolatie, isolatieglas en zonnepanelen. U kunt ook uw cv-systeem waterzijdig laten inregelen. Door de radiatoren af te stemmen op de omvang en het gebruik van de ruimte, is er minder gas nodig om het water in de radiatoren te verwarmen. Daarnaast kunt u aan huis energieadvies krijgen over energiebesparende maatregelen. We organiseren deze inkoopactie met Winst uit je woning. Alle huiseigenaren in de Ronde Venen ontvingen hierover een brief. Heeft u de brief gemist en wilt u zich aanmelden? Ga dan naar www.winstuitjewoning.nl en vul uw adresgegevens in. U kunt zich dan eenvoudig aanmelden voor de inkoopactie. Veiligheid voorop Alle contactmomenten en werkzaamheden worden uitgevoerd volgens de coronarichtlijnen van het RIVM. De meeste werkzaamheden worden buitenshuis uitgevoerd. Ook overlegmomenten met huiseigenaren vinden op gepaste afstand buiten de woning plaats. Bij het energieadvies is er langer contact tussen huiseigenaar en adviseur. Daarom vindt het advies aan huis vanaf september 2020 plaats.
Duurzaam De Ronde Venen: hoe doen we dat?
Een aardgasvrije en groene gemeente, dat is de visie die wij hebben voor De Ronde Venen in 2040. Maar wat betekent dit nou? In deze tekening staan de stappen naar een klimaatneutrale gemeente.
DUURZAAMHEIDKRANT
Van het gas af Nederland gaat van het gas af. Dit betekent dat we straks op een andere manier ons huis en water moeten verwarmen en op een andere warmtebron gaan koken. We stappen over op een alternatief voor aardgas. En we zorgen ervoor dat we onze woningen en gebouwen beter isoleren. Iedere wijk is anders en vraagt om een andere aanpak. Daarom kijken we de komende maanden naar de beste oplossing voor elke wijk. Dit doen we samen met onze inwoners, woningcorporatie GroenWest en andere partijen in onze gemeente. De overgang naar duurzame warmte maken we stap voor stap: Stap 1: Onderzoeken alternatieven voor aardgas in De Ronde Venen De afgelopen maanden hielden we een technisch onderzoek in onze gemeente naar de mogelijke alternatieven voor aardgas. De resultaten vindt u op www.derondevenen.nl/onderzoek-CEDelft
Stap 2: Uw mening telt We horen graag uw mening over de warmtetransitie: hoe denkt u erover om geen gas meer te gebruiken? Wat zijn volgens u kansen? Wat zijn belemmeringen? Wilt u dat uw wijk als eerste van het gas afgaat? Vanwege het coronavirus stellen we deze vragen digitaal. Doet u mee? De enquête staat op www.derondevenen.nl/ warmtetransitie-vragenlijst. We leggen deze vragenlijst ook voor aan ons inwonerpanel. Stap 3: Samen scenario’s verkennen We laten u de resultaten van de digitale enquête en van het inwonerpanel zien. Met deze uitkomsten verkennen we met elkaar mogelijke scenario’s voor de warmtetransitie. Dit doen we tijdens
26 JUNI 2020
3
GroenWest op weg naar CO2-neutrale woningcorporatie
“Veel pilotprojecten om mogelijkheden te onderzoeken’’
3 bijeenkomsten. Deze bijeenkomsten vinden in het najaar plaats in Mijdrecht, Vinkeveen en Abcoude. Stap 4: Scenario’s opstellen We stellen scenario’s op met de resultaten van het technisch onderzoek, de digitale enquête en het inwonerpanel en de gesprekken die we met elkaar voerden op de bijeenkomsten in Mijdrecht, Vinkeveen en Abcoude. Het resultaat verwerken we in de Transitievisie Warmte. De gemeenteraad besluit vervolgens over de Transitievisie Warmte. Stap 5: Wijkuitvoeringsplannen Na het besluit van de raad maken we stapsgewijs per wijk en samen met de bewoners een wijkuitvoeringsplan. Daarnaast verwachten we vanaf september regelmatig de wijk in te gaan om onder het genot van een kopje koffie de tijd te nemen voor persoonlijke gesprekken. Als bewoner van de wijk kunt u dan bij ons terecht om uw mening of ideeën over de warmtetransitie te delen. Ook stellen we een klankbordgroep samen van 20 personen uit de gemeente. De klankbordgroep vervult een toetsende rol. We komen maandelijks samen met de klankbordgroep en bespreken dan of we op schema liggen.
Ook kunnen we de klankbordgroep tussentijds om advies of reactie vragen. Wilt u in de klankbordgroep zitting nemen? Meldt u dan aan We horen door een mail graag uw m te sturen naar e n in g. Doet u m Roelof Achtere e ? De enque te kunt d veld igitaal (r.achterveld@ invullen v ia derondevenen.nl).
Uw menin
g telt!
www.dero ndevenen .nl/ warmtetr ansitie-vr agenlijst.
Ook woningcorporatie GroenWest heeft de opdracht om in 2050 een CO2-neutrale organisatie te zijn. Daar neemt zij nu haar verantwoordelijkheid in. Met betere isolatie, nieuwe daken, warmteopslag en zonnepanelen op haar woningen. Als een van de eerste corporaties kreeg GroenWest voor haar woningen gemiddeld het energielabel B. “Nu doen we allerlei experimenten om te onderzoeken hoe we volledig CO2-neutraal en energieneutraal kunnen worden’’, stelt Egbert Kunst. tekst rosanne kok
GroenWest – de woningcorporatie die onderdak biedt aan zo’n 12.000 huishoudens in het Groene Hart- zoekt voortdurend naar de balans tussen de klimaatopgave aan de ene kant en het zorgen voor een betaalbaar woningaanbod aan de andere kant. “We zijn begonnen met het beter isoleren van onze woningen’’, stelt Egbert Kunst. Hij is strategisch adviseur Vastgoed bij GroenWest. “Dat is verreweg het gemakkelijkst om voor een besparing te zorgen. Zo brengen we het energieverbruik naar beneden, wat voor onze huurders scheelt in de kosten.’’ Een jaar eerder dan de verplichtstelling had GroenWest een woningaanbod waarbij energielabel B gemiddeld was. Nu onderzoekt de corporatie het zetten van de volgende stappen. “We onderzoeken allerlei mogelijkheden op het gebied van besparen, energie opwekken, opslaan en circulair bouwen’’, vervolgt Egbert. “Daarom stellen we allerlei pilotprojecten aan. Hiervoor maken we gebruik van woningen die leeg komen. Voordat er een nieuwe huurder inkomt, kunnen we de aanpassingen doen. Vervolgens kunnen we deze projecten volledig monitoren. Dat nemen we ook mee in de huurcontracten. Huurders worden gevraagd hun mening te delen. Het gaat ons niet alleen om het rendement en de opbrengsten, maar ook om het wooncomfort van onze huurders. Zij worden door een onafhankelijk bureau geënquêteerd en kunnen hun ervaringen delen.’’
Vraag 1: Waarom is aardgasvrij goed voor het klimaat? Aardgas is een fossiele brandstof. Dat betekent dat er CO2 vrijkomt bij de verbranding. Sinds de industriële revolutie stoten wij zoveel CO2 uit, dat de gemiddelde temperatuur op aarde op dit moment snel stijgt. Deze opwarming zorg voor veranderingen in het klimaat, met enorme gevolgen. 95% van de 7,7 miljoen huishoudens in Nederland gebruikt aardgas voor verwarming, warm water en om op te koken. Al die woningen bij elkaar zorgen voor een flinke CO2-uitstoot: 11% van de totale Nederlandse uitstoot van broeikasgassen. Stoppen met het gebruik van aardgas zorgt dus voor een flinke afname van onze CO2-uitstoot. En hoe minder CO2 in de lucht, hoe beter dat is voor het klimaat.
Vraag 2: Waarom is isoleren belangrijk? Isolatie is de eerste stap bij het verduurzamen van uw woning. Het brengt uw energieverbruik namelijk flink omlaag. Met goede isolatie gaat heel weinig warmte verloren en heeft u minder energie nodig om uw huis te verwarmen. De temperatuur in huis blijft gelijk. In de winter blijft een goed geïsoleerd huis lekker warm, en in de zomer juist koel. Naast energie besparen zorgt isolatie dus voor een fijn en comfortabel huis. Bij lagetemperatuurverwarming, zoals met een warmtepomp of WKO (warmte- koudeopslag in de bodem) is isolatie heel belangrijk. Zonder goede isolatie krijg je met dit type verwarming het niet goed warm in huis.
Vraag 3: Ik weet nog niet op welke manier ik aardgasvrij word. Wat kan ik nu al wél doen? Het belangrijkste is dat u ervoor zorgt dat u nu al minder gas nodig heeft voor verwarming door te isoleren. Als huiseigenaar kunt u maatregelen nemen zoals dak-, vloer- en
dakbedekking. Daarnaast hebben we de daken groter gemaakt, waardoor ook de overstek groter is. Dit beschermt de gevel veel beter. De resultaten hiervan worden op dit moment onderzocht. Die gegevens maken we ook openbaar. Zo kunnen ook andere corporaties hier hun voordeel mee doen.’’ Warmteopslag voor douches In Woerden doet GroenWest een experiment met het opslaan van warmte. “Daarvoor maken we gebruik van een vat met PCM’s. Dit zijn zouten die gemakkelijk warmte van het zonlicht kunnen opslaan. Op dit moment kunnen de bewoners van deze wijk douchen met dit warme water, maar wij hopen dit zo te kunnen regelen dat ze hier in de toekomst heel het huis mee kunnen verwarmen. Maar zoals gezegd, dat onderzoeken we dus nog. We doen dit soort aanpassingen niet voor honderd huizen tegelijk, maar gewoon voor een paar zodat we de effecten goed kunnen monitoren. Als blijkt dat het rendement, de opbrengst en het woongenot erop vooruitgaat, kunnen we dit soort aanpassingen op grotere schaal doorvoeren.’’ www.groenwest.nl
Zonnepanelen als dakbedekkers Voorbeelden van duurzame woningen van GroenWest bevinden zich in Woerden, Mijdrecht en Abcoude. “Op sommige plekken in Mijdrecht en Abcoude hebben we zonnepanelen op de daken gelegd. Niet bovenop de dakpannen, zoals in veel van de gevallen gebruikelijk is, maar gewoon als
Veelgestelde vragen met antwoorden Kunnen we de windmolens en zonnevelden niet gewoon in zee plaatsen? Of in de Sahara? Waarom is isoleren belangrijk? Mijn cv-ketel is aan vervanging toe, wat nu? Op www.derondevenen.nl/faq-duurzaamheid vindt u een overzicht van alle veelgestelde vragen met daarbij de antwoorden. Hieronder vindt u alvast 4 veelgestelde vragen met antwoorden:
- foto groenwest
spouwmuurisolatie, HR+++ glas en zonnepanelen. Als huurder kunt u kleinere maatregelen nemen zoals het plaatsen van tochtstrips of het aanbrengen van radiatorfolie. Vraag bij de verhuurder of woningbouwcorporatie na wat de plannen en mogelijkheden zijn voor grotere maatregelen. Als u de mogelijkheid heeft om te kiezen hoe u kookt, kies dan voor inductie.
Vraag 4: Waarom legt de gemeente niet eerst alle daken vol met zonnepanelen? De gemeente zet vol in op zonnepanelen op daken. Dat doen we bij woningen en bij bedrijfspanden. Als dit goed lukt en bijna alle daken worden gebruikt, dan levert dat 20% op van de elektriciteit die we nodig hebben. 80% moeten we dus op een andere manier vinden. Vandaar dat de gemeente ook inzet op andere vormen van duurzame energie-opwek als zonnepanelen en windmolens. Altijd op de hoogte van alle duurzame ontwikkelingen binnen De Ronde Venen? Schrijf u dan in voor de nieuwsbrief Duurzaamheid via www.derondevenen.nl/nieuwsbriefduurzaamheid
Regionale Energie Strategie In 2050 moet Nederland aardgasvrij én CO2 neutraal zijn. Dat staat in het nationaal Klimaatakkoord. Om deze landelijke opgave voor elkaar te krijgen, is ons land opgedeeld in 30 energieregio’s. Al deze regio’s maken plannen voor het opwekken van voldoende duurzame energie. De Ronde Venen maakt onderdeel uit van de regio U16. Elke regio stelt een Regionale Energie Strategie (RES) vast. Hierin staat waar en hoe we het beste duurzame elektriciteit kunnen opwekken. En welke warmtebronnen we kunnen gebruiken als alternatief voor aardgas. Op 1 oktober 2020 moeten alle regio’s hun ontwerpplan afhebben. Op 1 juli 2021 geven alle regio’s aan waar zij ruimte willen bieden aan windmolens en zonnevelden. Kijk voor meer informatie op: www.duurzaamderondevenen.nl en www.regionale-energiestrategie.nl
Colofon Deze duurzaamheidskrant is een uitgave van A-side Publishing B.V. en Gemeente De Ronde Venen. Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen zonder uitdrukkelijke toestemming van de uitgever.
Genieweg 14, 3641 RH Mijdrecht Telefoon: 0297-38 52 57 info@degroenevenen.nl - www.degroenevenen.nl © 2020 A-side Publishing B.V. Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen zonder uitdrukkelijke toestemming van de uitgever.
4
26 JUNI 2020
DUURZAAMHEIDSKRANT
Zonnepanelen, warmtescan, CO2-uitstoot: heb jij het overzicht nog?
Energieke Rondeveners leiden je door het bos van duurzaamheid
Duurzaamheid. We horen het begrip zoveel dat we soms door de bomen het bos niet meer zien. Maar wat kun je nu écht doen om ervoor te zorgen dat ook de generaties na ons van de Aarde kunnen genieten? Welke initiatieven zijn er al in gemeente De Ronde Venen? Wie kunnen je inspireren en ervaringen delen? En bij welke initiatieven kun je aanhaken? Het platform Energieke Rondeveners zet alles op een rijtje. Praktisch én positief. tekst rosanne kok
- foto's chantal bekker
Een van de Energieke Rondeveners is Chantal Bekker uit Abcoude. Ze woont met haar vriend in de nieuwe, gasloze wijk Land van Winkel en werkt als zelfstandig fotograaf en grafisch vormgever voor duurzame merken en initiatieven. In haar vrije tijd zet ze zich in voor Energieke Rondeveners, een platform dat in 2019 werd opgericht. De website energiekerondeveners.nl vormt het hoofdportaal van het platform. Hierop worden alle initiatieven uit de gemeente verzameld en gepresenteerd. “Zo hoeven inwoners niet allemaal zelf het wiel uit te vinden, maar kunnen ze onderzoeken wat er al is en op welke manier ze hun steentje bij kunnen dragen.’’ Warmtescan Naast het bijhouden van de website verzorgt Energieke Rondeveners ook praktische acties, waaronder het uitvoeren van de ‘warmtescan’. “Deze scan wordt uitgevoerd door onze enthousiaste vrijwilligers’’, legt Chantal uit. “Zij brengen een bezoek bij inwoners thuis en onderzoeken waar eventueel nog warmte lekt. Op deze plekken kan dus beter worden geïsoleerd.’’ Inmiddels voerden de vrijwilligers al meer dan vierhonderd scans uit. “De vervolgstap voor deze vrijwilligers is het volgen van de cursus tot ‘Warmtecoach’’’, vervolgt Chantal. “Natuurlijk zijn het dan nog geen experts, maar ze worden wel voorzien van meer informatie over dak-, vloer- en spouwmuurisolatie zodat ze inwoners daarin ook kunnen ondersteunen met adviezen en hen op weg kunnen helpen met duurzame keuzes.’’ Omdat de behoefte aan de uitvoering van Warmtescans groot is, zoekt Energieke Rondeveners naar nieuwe vrijwilligers om haar groep mee uit te breiden. Wie geïnteresseerd is, kan contact leggen via de website. Klimaatgesprekken De Energieke Rondeveners vinden het belangrijk zoveel mogelijk in contact te komen met inwoners en organiseren daarom Klimaatgesprekken, waarvan de eerstvolgende weer plaatsvinden in het najaar. “Verspreid over zes avonden gaan we met elkaar in gesprek over verschillende thema’s
op het gebied van duurzaamheid. Wonen, reizen, eten, consumeren, et cetera. Deze gesprekken zijn bedoeld voor mensen die graag actie willen ondernemen en daarbij nog een steuntje in de rug kunnen gebruiken. Gesprekken over dit soort onderwerpen werken heel inspirerend.’’ CO2 voetafdruk Zelf is Chantal zich behoorlijk bewust van haar impact op het milieu. “Op dit moment stoten we per persoon zo’n tien ton CO2 op jaarbasis uit. De doelstelling uit het Parijse klimaatakkoord is dat we per persoon slechts 1,5 ton CO2 uitstoten. Dat is echt aanzienlijk minder. Op dit moment is deze doelstelling nog nauwelijks haalbaar in Europa, maar ik wil daar zo dicht mogelijk in de buurt komen. Nu zit ik op 6.5. Ik eet geen vlees, vlieg niet en laat de auto waar mogelijk staan.’’ Ook benieuwd naar je voetafdruk? Zoek naar de tool op de website van Milieu Centraal of via Mijn Verborgen Impact. Nieuwsgierig naar alle tips en initiatieven in gemeente De Ronde Venen op het gebied van duurzaamheid? Of behoefte om verder te praten over een van de onderwerpen? Kijk op www.energiekerondeveners.nl Vijf tips van Energieke Rondeveners voor een duurzamer leven: • Zet een duurzame stap bij elke verandering in je leven. Ga je verhuizen? Een nieuwe auto kopen? Krijg je een andere baan? Op welke manier kun je deze keuze verduurzamen? • Sluit je aan bij initiatieven als Zon op De Ronde Venen en Veenwind • Geef je tuin één keer per week veel water ipv elke dag een beetje. Zo ‘leer’ je jouw planten om beter tegen droogte te kunnen. Hun wortels groeien dieper in de grond om water te vinden. • Kies voor een groene bank via eerlijkegeldwijzer.nl en een groene energieleverancier • Reizen met het vliegtuig is slechter dan je denkt. Onderzoek de reden van je vliegreis. Zoek je het avontuur? Of wil je op stap gaan met vrienden? Kan dat ook in Europa? Of wellicht zelfs in eigen land?
DUURZAAMHEIDKRANT
26 JUNI 2020
5
Veenwind is klaar voor projecten in wind- en zonne-energie Duurzame energie opwekken uit zonnevelden en windmolens. Dat is de ambitie van Veenwind, een coöperatie in De Ronde Venen. Er zijn nog geen concrete projecten, maar de voorbereidingen zijn in volle gang. “We staan in de startblokken”, stelt voorzitter Robert Vermeulen. “We kunnen bijna gaan rijden. Nieuwe leden zijn altijd welkom. We hebben er al bijna honderd.’’ tekst rosanne kok
- foto's chantal bekker
Hoewel de naam van de coöperatie doet vermoeden dat zij zich uitsluitend richt op windenergie is dat niet volledig waar. “Wij zetten ons in voor de realisatie van windmolens én zonnevelden’’, legt Robert uit. “Met onze naam willen we juist onze ambitie uitdrukken; een duurzame, frisse wind door De Ronde Venen. Voor inwoners, door inwoners. Je kunt lid worden van onze coöperatie voor
slechts tien euro per jaar. Voor dat bedrag kunnen leden met ons meedenken en hebben ze een stem in de besluitvorming die straks gaat komen.’’ Zoektocht naar zoekgebieden Op dit moment heeft de coöperatie nog geen concrete projecten. “Dat komt omdat gemeente De Ronde Venen nog werkt aan het vaststellen van de zogenaamde ‘zoekgebieden’’’, legt Robert uit. “Die zoekgebieden geven de mogelijke locaties aan waar we een project zouden kunnen starten.’’ De coöperatie vindt het belangrijk ook windmolens te ontwikkelen omdat die effectiever zijn met de opbrengst van schone energie dan zonnevelden. “Al beseffen wij ons goed dat de meningen over windmolens uiteenlopen’’, zegt Robert. “Onze rol is om met inwoners in gesprek te gaan en de plannen ook voor de omgeving acceptabel te maken. Wie zich bij onze coöperatie aansluit, heeft een stem om mee te denken. Je onderschrijft de inzet voor de opwekking van duurzame energie en kan met ons meedenken over mogelijke locaties.’’ Een van de belangrijkste taken die Veenwind op zich genomen heeft, is het informeren van
inwoners. “Er is zoveel informatie beschikbaar dat inwoners door de bomen het bos niet meer zien’’, zegt Robert. “Wij zien het als onze taak om deze informatie te filteren en met onze achterban te delen. Daarmee delen we ook de informatie over de besluitvorming over dit soort zaken. Dat gaat niet zo snel en vlug als veel mensen wellicht zouden willen. Wij leggen uit waarom. Op de website van Veenwind is veel informatie te vinden. Deze dient als vraagbaak.’’ Naast het verschaffen van informatie heeft de coöperatie een belangrijke rol in de financiering. De gemeente wil dat windmolens en zonnevelden niet volledig eigendom worden van grote energiebedrijven, maar voor minstens 50% eigendom zijn van de inwoners en bedrijven in de gemeente. “Voor een zonneveld of een windmolen is een grote investering nodig’’, stelt Robert. “Deze investering doen de leden met elkaar. Het is in feite een groene belegging. Op dit moment is een rendement van tussen de vier en vijf procent haalbaar. Dat biedt geen enkele bank.’’ Naast inwoners die mee willen denken in de coöperatie, zoekt Veenwind ook naar ondernemers die een bijdrage willen leveren. “Aan onze projecten zit volop werkgelegenheid’’, zegt hij. “We hebben ook lokale ondernemers nodig om de plannen te kunnen realiseren. Bovendien willen we ze graag uitnodigen om met hun creativiteit en daadkracht Veenwind te komen versterken.’’ Leerervaring voor de jeugd Daarnaast ziet hij een grote rol voor de jeugd. “Met onze plannen laten we zien dat ook de huidige generatie zorg draagt voor de generaties die na ons komen’’, zegt Robert. “Voor jongeren kan een energieproject van Veenwind een leerervaring zijn. Zij leren dan van alles over de transitie naar duurzame energie. En wij hebben fris elan binnen de club. In een carrière binnen de duurzame economie liggen straks volop mogelijkheden. Sommige jongeren hebben zich al uitgesproken voor onze agenda van schone lokale energie. Wie nieuwsgierig is, kan onze Facebookpagina volgen.’’ www.veenwind.nl of facebook.com/veenwind/
6
26 JUNI 2020
DUURZAAMHEIDSKRANT
foto rob idema
foto rob idema
“Rendement zonnepanelen vele malen hoger dan spaarrekening”
Zelf zonne-energie opwekken via de coöperatie Zon op De Ronde Venen Is je eigen dak niet geschikt voor zonnepanelen? Of is het dak niet groot genoeg voor het opwekken van de benodigde stroom? Of wil je rendement voor je investering in een duurzame toekomst? Stap dan in bij de coöperatie Zon op De Ronde Venen. Zij plaatsen zonnepanelen op daken van grote gebouwen in de gemeente. Goedkoop in inkoop, hoog in rendement. Naar nieuwe daken wordt gezocht. tekst rosanne kok
Het Dorpshuis in Baambrugge, het Veenweidebad in Mijdrecht en Zorgboerderij Bruintjes in Abcoude: die drie daken liggen al vol met zonnepanelen die door Zon
op De Ronde Venen zijn aangeschaft. Inwoners kunnen lid worden van deze coöperatie en op deze manier mee-investeren. De opbrengst van hun zonnepaneel kunnen ze verrekenen met de energiebelasting en daarnaast ontvangen ze geld voor de stroom die via de panelen aan het net wordt terug geleverd. De coöperatie is opgezet door inwoners en ook bedoeld voor inwoners. Er is geen commercieel doel. De investering die inwoners doen, krijgen zij terug via het rendement van de zonne-energie. Ook de bestuursleden zetten zich vrijwillig in vanuit het oogpunt de wereld een stukje beter willen maken door bij te dragen aan de energietransitie. Zon schijnt kosteloos op grote daken Rob Idema, bestuurslid van Zon op De Ronde Venen, is zeer enthousiast over het project. “Ik verbaas me al jaren over de grote daken van de bedrijven op de industrieterreinen’’, zegt hij. “De
zon schijnt daar de hele dag op. Kost niets. Het is toch zonde als we deze ruimte niet benutten met panelen?’’ Zodoende haakte hij aan bij de coöperatie en werd bestuurslid. “Samen hebben we als doel zoveel mogelijk grote daken in de gemeente vol te leggen met panelen’’, vervolgt hij. “Inmiddels hebben we al drie daken gerealiseerd en hebben we alweer een aantal nieuwe projecten op stapel staan. Vooral het laatste project; Zorgboerderij Bruintjes in Abcoude ging ontzettend hard. Die panelen waren zo vergeven. Er staan zelfs nog mensen op een wachtlijst.’’ Grote daken gezocht De coöperatie zoekt voortdurend naar nieuwe daken. “Omdat onze projecten uit zo’n tweehonderdtwintig panelen bestaan, is een groot dak vereist’’, legt Rob uit. “Boerenschuren lenen zich daar uitstekend voor, evenals bedrijfshallen met een plat dak.’’ Inwoners kunnen op twee manieren bijdragen aan het project. “Ze kunnen natuurlijk met ons mee zoeken naar nieuwe daken, of ze schrijven zich in voor een of meer panelen. Deze blijven bij ons in eigendom, maar met een certificaat kun je aantonen dat je meeinvesteert.’’ Vier procent rendement De panelen worden door de coöperatie collectief ingekocht en geplaatst, waardoor grote kortingen kunnen worden bedongen. “Onze panelen kosten nu zo’n 325 euro’’, stelt Rob. “Dat betekent dat je zo’n 1.600 euro kwijt bent als je wil mee-investeren met vijf panelen. Voor dat bedrag kun je ze nooit zelf op je woning laten plaatsen.’’ Wie mee-investeert, betaalt gewoon de eigen energierekening van zijn of haar woning. “De winst zit in het verrekenen van de opbrengst van de panelen met de energiebelasting plus het bedrag dat je ontvangt voor de terug geleverde stroom aan het net’’, legt Rob uit. “Bij elkaar opgeteld is dat een rendement van zo’n vier procent. Dat is dus veel meer rendabel dan de spaarrekening. Met recht een duurzame investering.’’ Eigenaar van een pand met een groot dak in De Ronde Venen? Of nieuwsgierig naar de mogelijkheden om mee te investeren met Zon op De Ronde Venen? Kijk op www.zonopderondevenen.nl. Wie zich inschrijft blijft op de hoogte van nieuwe projecten.
foto arthur van der kooij
DUURZAAMHEIDKRANT
26 JUNI 2020
Op het dak van zijn woning in Baambrugge lagen al zonnepanelen, was het enkelglas al vervangen door dubbelglas en de woning inmiddels steeds beter geïsoleerd. Toch besloot Reinier Bloemer nog een extra stap te zetten. Naar aanleiding van de aardbevingen in Groningen deed het echtpaar in 2018 wat het al een tijd van plan was: van het gas af. “We hebben nu uitstekende isolatie, zonnepanelen in de tuin en op het dak en warmte via de warmtepomp. En geen rekening meer voor gas en elektra.’’ tekst rosanne kok
- foto patrick hesse
Van het gas af. Reinier Bloemer deed het.
“Je moet niet te bang zijn om stappen te nemen” Naar eigen zeggen is Reinier Bloemer geboren met een ‘reparatie-gen’. “Ik ben altijd zuinig geweest’’, zegt hij. “Ik repareer graag en kijk wat ik kan doen voor een beter milieu.’’ In 1990 kocht hij zijn woning in Baambrugge. Een oud huis, gebouwd in 1936. De aanpassingen met extra isolatie en het vervangen van de ruiten naar dubbelglas waren een eerste stap in verduurzaming. “In 2011 heb ik al twaalf zonnepanelen gekocht bij Urgenda’’, vertelt Reinier. “Via hen kwam ik in contact met
ThuisBaas, hun dochteronderneming. Zij ondersteunen inwoners in het proces om ‘nul-op-demeter‘ te krijgen.’’ Reinier en zijn vrouw Anke de Graaf wilden al in 2017 van het gas af. Een zoveelste aardbeving in Groningen versnelde het proces. “Anderhalve week lang lag ons huis overhoop’’, deelt hij eerlijk. “De cv werd verwijderd en op deze plaats werd de binnen-unit van de warmtepomp geplaatst; de
warmtepomp zelf kwam buiten op het dak van de serre. Vervolgens werden de radiatoren vervangen omdat de warmtepomp met water van 45 graden werkt. Extra elektrische leidingen werden getrokken, evenals een nieuwe elektriciteitskast met 3 fasen. Tevens werd het platte dak van de serre aan de buitenkant voorzien van een extra isolatielaag en kwamen er nog eens tweeëntwintig zonnepanelen bij. De warmwatervoorziening gebeurt via twee instant heaters en er wordt gekookt met inductie’’
7
Het echtpaar uit Baambrugge raadt aan om dit soort grove werkzaamheden in de zomermaanden uit te laten voeren. “Dan heb je de cv-ketel natuurlijk het minst nodig’’, vertelt Reinier die zeer tevreden is met de veranderingen in zijn woning. “Je merkt er nu echt helemaal niets meer van. In huis is een aangename temperatuur en als ik het nog iets warmer wil hebben, kan ik nog wat hout stoken in onze houtkachel. En ja, ik weet dat houtkachels onder vuur liggen op dit moment. Maar wij hebben een extreem duurzaam exemplaar dat zo heet wordt, dat al het hout, dat ik in de buurt bij elkaar sprokkel, verbrand wordt. Zo hebben we nauwelijks uitstoot van fijnstof. Hij voldoet aan de strengste Oostenrijkse normen.’’ Als Reinier visite heeft, komen de duurzame aanpassingen in zijn woningen geregeld ter sprake. “Er is dan altijd wel iemand die vraagt wanneer ik deze investering eruit heb’’, stelt Reinier. “Dat is toch een onzinvraag. Er is toch ook niemand die vraagt wanneer je je nieuwe cv-ketel hebt terugverdiend? Wij hebben deze aanpassingen niet gedaan voor het geld. Ik heb 40.000 euro geïnvesteerd. Dat kon, omdat we altijd zuinig hebben geleefd en ik besef ook wel dat wij geluk hebben dat we dit ons konden veroorloven. Ik zie het als onze verantwoordelijkheid om dingen te doen waarmee de Aarde behouden blijft en je de volgende generaties niet belast. Je moet niet te bang zijn om stappen te zetten op weg naar een prettiger leefklimaat voor iedereen. Wij kunnen dit in ieder geval aan iedereen aanbevelen.’’
hebben aangelegd. Sinds dat er ligt, is de bodemdaling gehalveerd. Dat betekent dat ook de CO2-uitstoot die vrijkomt bij de daling van de bodem, gehalveerd is.’’ En zo kan Gijs nog wel even doorgaan. “Uit een onderzoek van Proeftuin Veenweideboeren kwam dat veel minder ammoniak wordt uitgestoten als je de mest aanlengt met water voordat je dit op het land aanbrengt. Dus dat doen wij nu ook...’’ “Deze investering is waardevast” Alle aanpassingen zijn onderdeel van Gijs’ lange termijnvisie. “Deze weg moeten we in’’, stelt hij overtuigd. “Als je nu geen stappen zet, kun je straks niet meer meedoen. Al het geld dat wij verdienen gaat rechtstreeks naar ons bedrijf. Zo kunnen we de waarde voor de toekomst vast houden. Ik kan mijn geld ook wel in een nieuwe auto stoppen, maar dan weet je zeker dat hij over tien jaar is afgeschreven. Door de aankoop van een mooi stuk grond, de investering in panelen en het onderhoud van het gebied, zorgen we ervoor dat we ook in de toekomst ons inkomen kunnen verdienen. En niet alleen wij, ook de generaties na ons.’’
Duurzaam boeren, hoe ziet dat eruit?
Gijs van Eck van Boerderijcamping Demmerik toont een voorbeeld Boer Gijs van Eck uit Vinkeveen heeft moeite met het woord duurzaamheid. Hij zou liever pleiten voor een onderzoekende houding naar ieders footprint. Zelf doet hij er alles aan om met zijn boerenbedrijf de dieren, het milieu en de omgeving zo min mogelijk te belasten om zo de waarde vast te houden voor in de toekomst. Alles wat hij verdient wordt opnieuw in het bedrijf gestoken. Nieuwsgierig naar zijn verhaal? Bezoek op de boerderij is van harte welkom. tekst rosanne kok
- foto's arthur van der kooij
Boerenbedrijven liggen regelmatig onder vuur bij de media en de maatschappij. Dat steekt Boer Gijs van Eck uit Vinkeveen. “Dat zijn vaak mensen die hun mening van een afstandje roepen’’, begint Gijs. “Wie bij ons op de boerderij geweest is, ziet dat het ook anders kan
en dat we een heel belangrijke functie hebben in het gebied; we produceren voedsel en groene stroom, zorgen voor natuurbeheer, onderhouden het gebied, bieden ruimte aan weidevogels, zetten ons in tegen bodemdaling en bieden een plek waar recreanten gastvrij ontvangen worden en kunnen meedelen in de schoonheid van de omgeving. Dat zijn zaken die mensen snel over het hoofd zien als ze zo snel oordelen.’’ Uit de regio Gijs en zijn vrouw Jolanda hebben een melkveehouderij aan de Demmeriksekade in Vinkeveen. Al jaren zijn zij bezig om hun bedrijf zo vorm te geven dat ze dieren, het milieu en de omgeving zo min mogelijk belasten. “Met behulp van KringloopWijzer hebben wij een aantal jaar geleden alle mineraalstromen in kaart gebracht. Zo hebben we inzicht gekregen in de cijfers en kunnen we monitoren waar we verbeteringen konden aan-
brengen.’’ Een andere stap die Gijs gezet heeft, is het betrekken van de eigen regio bij zijn bedrijf. “We kopen nu voer in binnen een straal van 25 kilometer’’, zegt hij. “Voorheen deden we dat in België. Dat zijn echt onnodige kilometers.’’ Ook de mest wordt binnen dezelfde straal afgevoerd. Dertig hectare onderwaterdrainage Op het staldak liggen zonnepanelen. Bijna zeshonderd stuks. “Zelf heb ik slechts een derde van de opgewekte energie nodig’’, zegt hij. “Twee derde lever ik terug aan het net.’’ Ook heeft Boer Gijs geïnvesteerd in een nieuwe voeropslag met gescheiden waterafvoer, zodat hij het oppervlaktewater in de omgeving niet vervuilt en heeft hij onderwaterdrainage laten aanleggen zodat de bodem niet daalt. “Negen jaar geleden hebben wij onze grond beschikbaar gesteld voor een pilot van onderwaterdrainage’’, stelt hij. “Dat was zo succesvol dat we inmiddels dertig hectare
Welkom! Gijs vindt het prachtig om zijn boerderij aan anderen te laten zien. “Kom vooral kijken. Ik geef graag aan waar ik mee bezig ben.’’ Om die reden hebben Gijs en zijn vrouw ook gekozen voor de boerderijcamping. “Onze campinggasten krijgen een goed beeld van alles wat we hier doen’’, zegt hij. “Ze kunnen het land in om te gaan vissen, ze kunnen de stallen in om te kijken hoe we met onze dieren omgaan en het voedsel produceren, ze kunnen gebruik maken van de stroom die wij duurzaam hebben opgewekt en met ons meegenieten van alles wat onze omgeving te bieden heeft; per fiets, per kano of per benenwagen. De mogelijkheden zijn ongekend.’’ www.boerderijcampingdemmerik.nl
8
26 JUNI 2020
foto arthur van der kooij
dichtbij allemaal vertegenwoordigd zijn? Ook dat is een duurzame keuze.’’
Peter Homan bouwt eigen duurzame ark in Wilnis
“Verander de wereld, begin bij jezelf” Vanaf het moment dat Peter Homan ontdekte dat er een stuk grond te koop was aan de Herenweg in Wilnis met uitzicht op de Ringvaart, wist hij het zeker; hier wilde hij wonen. Omdat een woonhuis op deze locatie niet toegestaan was, werd het een ark. Niet aan de Ringvaart maar in een zelf gegraven waterbak van vierhonderd vierkante meter. Vanaf komend najaar woont hij daar met zijn gezin, bijna zelfvoorzienend. tekst rosanne kok
De kavel die nog te koop was, is maar liefst 3.000 vierkante meter groot. Hij is bereikbaar vanaf de Herenweg in Wilnis en kijkt uit over de Ringvaart. Vanaf de vaart zelf, is de kavel overigens minder goed zichtbaar omdat het bosje op de kopse kant van het eiland behouden gebleven is. Dat zorgt voor voldoende privacy. Omdat wonen op deze kavel uitsluitend was toegestaan in een woonark, besloot Peter zelf een ark te laten bouwen. Zodoende liet hij een bak uitgraven van twintig bij twintig meter. “In deze bak komt straks de ark die een oppervlakte heeft van tweemaal honderdtwin-
foto peter homan
tig vierkante meter’’, legt Peter uit. “Deze ark bouwen we helemaal zelf. Hiervoor maak ik uitsluitend gebruik van lokale ondernemers. Zo stortte Rob van Scheppingen het beton, zorgde Patrick van Zijl voor de constructieberekening, leverde Korver uit Mijdrecht het staal en doet Van der Schaft de houten skeletbouw. Het ontwerp is gemaakt door de Mijdrechtse architect Ton Liemburg. Straks gaat Mark van Wijk aan de slag voor het elektra en verzorgt Cees-Jan Koek het sanitair. Het zijn allemaal bekenden uit de buurt. Waarom zou je de ondernemers van ver laten komen, als ze ook
foto peter homan
Zonnevelden en windmolens Om in de toekomst onze energie duurzaam op te wekken hebben we zonnevelden en windmolens nodig. De velden en molens hebben invloed op ons landschap, onze natuur, landbouwgrond en cultuurhistorische kwaliteiten. Daarom stelden we met inwoners, belangengroepen en agrariërs extra voorwaarden op. Inhoudelijke voorwaarden, maar ook voorwaarden over het goed betrekken van de omgeving bij een initiatief en het lokaal delen van de winst. Binnenkort starten we met het bepalen van zoekgebieden. Dit houdt in dat we met inwoners, belangengroepen en agrariërs op zoek gaan naar geschikte gebieden voor zonnevelden en wind-molens. We verwachten hier in september 2020 mee te starten. U kunt als inwoner dan
DUURZAAMHEIDSKRANT
op een digitale kaart aangeven welk gebied u wel of niet geschikt vindt voor zonnevelden en windmolens. Daarnaast houden we aan het einde van het jaar (november/december) bijeenkomsten voor geïnteresseerden en belanghebbenden. We bespreken dan de uitkomsten van de digitale kaart met de aanwezigen. En bespreken dan ook de voor- en nadelen van de gebieden die in de kaart zijn aangewezen. Vervolgens komen we tot concept zoekgebieden en een fasering tussen de gebieden. Naar verwachting neemt de gemeenteraad dan in april 2021 hierover een besluit. De volgende stap is om omwonenden actief te betrekken bij de inrichting van de zonnevelden
en windmolens binnen een eerste zoekgebied. Als gemeente zien wij erop toe dat de ontwikkelaar aandacht heeft voor de specifieke kwaliteiten van een gebied en de inwoners ook voortdurend meeneemt in de te nemen stappen. Daarom zijn wij ook in deze fase nauw betrokken. De gemeenteraad neemt een besluit over de vergunningsaanvraag van de ontwikkelaar. Als de ontwikkelaar toestemming heeft, mag hij starten met bouwen. Het is gebruikelijk dat er tussen het idee voor een zonneveld of windmolen, en het moment dat het er staat, een aantal jaren verstrijken. Dit komt doordat het uitgebreide en zorgvuldige processen zijn die ontwikkelaars moeten doorlopen.
Zonnepanelen, warmtepomp en opvang regenwater Op het dak van de ark komen veertig zonnepanelen, waarmee ruim voldoende energie kan worden opgewekt. Daarnaast creëert Peter een eigen watervoorziening rondom de ark. Het water moet zo schoon worden, dat er zelfs in gezwommen kan worden. “Het voorterrein bij de ark hebben we verhard’’, vervolgt Peter. “Dat is zo ingericht dat het regenwater in de waterbak van de ark loopt. Dit water wordt dus allemaal opgevangen. Je zou dus kunnen stellen dat we straks drijven in onze eigen grote regenton. Tevens gebruiken we dit water voor de douche en het doorspoelen van het toilet.’’ De ark wordt verwarmd met behulp van een warmtepomp die de vloerverwarming op temperatuur houdt. De zonnepanelen voeden de installatie van de luchtbehandeling. Zodoende is de ark grotendeels zelfvoorzienend. De vader van drie zoons weet nu al dat hij straks vol trots op het project zal terugkijken. “Verander de wereld, begin bij jezelf’’, is mijn motto’’, zegt hij. “Bij nieuwbouw is dit soort duurzame aanpassingen veel gemakkelijker te realiseren dan bij bestaande bouw. Nu maakt het niet uit of we de leiding linksaf leggen om hem aan te sluiten op het riool, of rechtsaf om hem aan te sluiten op onze eigen waterberging.’’ Met vereende krachten Hoewel het enorm veel tijd en energie gekost heeft om te voldoen aan alle wet- en regelgeving, had Peter dit project voor geen goud willen missen. “Het wordt echt zo gaaf’’, zegt hij. “We hebben een heel lange adem moeten hebben om alles te regelen rondom de vergunning, het archeologisch en ecologisch onderzoek en de schoongrondverklaring, maar nu we echt van start zijn gegaan, is het geweldig. Met vereende krachten van relaties en bekenden maken we echt iets moois. Ik kan niet wachten om er vanaf het najaar te gaan wonen.’’